poradnik
Co zrobić, gdy dziecko nie radzi sobie w szkole? Największe wyzwania na początku edukacji
Początek edukacji to jeden z najbardziej ekscytujących, ale i wymagających momentów w życiu dziecka oraz jego rodziców. To wielka rzecz wybierać nowy plecak i przybory szkolne w piękne wzory i jeszcze niepogubione. I rzeczywiście wiele dzieci wchodzi do szkoły z zapałem i chęcią nauki, ale nie wszystkie radzą sobie równie dobrze w nowych warunkach. A i czasem tym, które miały początkowy zapał szybko zmienia się punkt widzenia. Pojawiają się trudności, które mogą dotyczyć zarówno aspektów emocjonalnych, jak i intelektualnych. Warto zatem wiedzieć, jakie wyzwania mogą czekać na nasze dzieci na początku edukacji i jak można na nie reagować lub ich uniknąć.
1. Jak radzić sobie z adaptacją w szkole?
Pierwszym i jednym z najważniejszych wyzwań, które napotykają dzieci w szkole podstawowej, jest sama adaptacja do nowego środowiska. Dzieci muszą przyzwyczaić się do nowych reguł, nauczycieli, kolegów z klasy, a także do bardziej zorganizowanego dnia. To wielka zmiana, bo często z grupy przedszkolnej trafiają do środowiska bardziej zmiennego. Różni nauczyciele, czasem pobyty w świetlicy z dziećmi z innych klas mogą powodować w głowie niezły chaos. Zmiana może wywoływać lęk, stres, a nawet lęk separacyjny, szczególnie u dzieci, które wcześniej nie miały doświadczenia z instytucjami edukacyjnymi.
Jak możesz pomóc?
- Rozmawiaj o szkole – Warto rozmawiać z dzieckiem o szkole w sposób pozytywny, ale realistyczny. Nie rób ze szkoły też wielkiego WOW, bo to nie będzie do osiągnięcia. Dobrze jest opowiedzieć o tym, co się wydarzy w szkole, o tym, jak wygląda typowy dzień, o nauczycielach i nowych kolegach.
- Buduj codzienną rutynę – Dzieci lepiej radzą sobie w nowych sytuacjach, gdy mają określoną rutynę. Regularność w godzinach wstawania, posiłków i nauki pozwala im poczuć się pewniej. Zadbaj o podobne poranki bez większego pośpiechu i dodatkowego stresu, o wieczorne pakowanie plecaka, czy przygotowanie wspólnie śniadaniówki.
- Zachęcaj do nawiązywania kontaktów – Pomóż dziecku nawiązywać relacje z innymi dziećmi, zarówno w szkole, jak i poza nią. Przyjaźnie mogą stanowić oparcie w trudnych momentach. Może uda się wyjść na plac zabaw z kolegą z klasy lub zaprosić go na wspólną zabawę. Zacieśnienie więzi pozwoli poczuć się pewniej także w szkole.
2. Co zrobić, gdy dziecko ma problem z koncentracją i organizacją?
Szkoła podstawowa stawia przed dziećmi również większe wymagania organizacyjne. Muszą one zapamiętywać plany lekcji, zadania domowe, terminy, a także utrzymywać porządek w swoich materiałach edukacyjnych. Często dzieci mają trudności z koncentracją, co może skutkować zaległościami lub brakiem zaangażowania w naukę. W związku z natłokiem spraw mogą mieć wrażenie, że coraz mniej „ogarniają” i pozostają jeszcze bierniejsze. Dlatego ważny jest plan. Pomóż dziecku się zorganizować. Wzrośnie jego odpowiedzialność, ale i poczucie sprawczości i samoocena, że dało radę i poszło do przodu. Wykonało, jeśli nawet nie wszystkie to część zadań.
Jak możesz pomóc?
- Pomóż w organizacji – Dzieci mogą mieć trudności z zapamiętywaniem terminów czy organizowaniem swojego czasu. Używanie prostych narzędzi, jak kolorowe kalendarze, terminarze, tablice do planowania, pomoże im poczuć kontrolę nad obowiązkami.
- Stwórz sprzyjające warunki do nauki – Zapewnienie spokojnego i cichego miejsca do nauki w domu jest kluczowe. Minimalizowanie rozpraszaczy (telewizja, telefon, głośne rozmowy) pomoże dziecku w koncentracji. Wyznaczanie czasu i przestrzeni do nauki jest kluczowe i pozwoli na lepszą organizację oraz skupienie.
- Naucz technik poprawiających koncentrację – Zachęcaj dziecko do prostych ćwiczeń poprawiających koncentrację, takich jak zabawy pamięciowe, gry logiczne, układanie puzzli czy zabawy w „wyszukiwanie szczegółów” w obrazkach. Możesz w sieci znaleźć wiele kart pracy na koncentrację, ćwiczeń lewopółkulowych, które pomogą w przygotowaniu mózgu i będą niemal „siłownią dla mózgu”, a jak wiadomo im większy mięsień tym łatwiej podnosić ciężary
3. Dlaczego moje dziecko boi się szkoły?
Lęk przed szkołą, znany także jako „strach szkolny”, jest bardzo powszechnym problemem, zwłaszcza w pierwszych klasach, ale nie tylko. Dzieci mogą obawiać się rozstania z rodzicami, nieznajomych sytuacji, a także stresować się ocenami i nowymi wymaganiami, nowym sposobem komunikacji innych osób i wszystkim co ich przeraża.
Jak możesz pomóc?
- Obserwuj emocje dziecka – Zwracaj uwagę na to, jak dziecko reaguje na szkołę i codzienne obowiązki. Niezwykle ważne jest, aby dostrzec pierwsze oznaki stresu czy lęku, takie jak np. bóle brzucha, problemy ze snem czy nagła niechęć do chodzenia do szkoły.
- Wspólnie rozmawiaj o emocjach – Rozmowy o emocjach, lękach i obawach są niezbędne. Pytaj dziecko, co konkretnie sprawia, że się martwi, i staraj się rozwiązywać te obawy wspólnie. Niech dziecko wie, że bierzesz i ufasz jego emocjom i nie bagatelizujesz ich. Jeśli nie sprawdzisz się w małych problemach, dziecko nie zwróci się do Ciebie z dużym.
- Ustal realistyczne cele i pochwały – Warto ustalić małe cele, które dziecko może osiągnąć, a następnie pochwalić je za ich realizację. Poczucie sukcesu w prostych zadaniach buduje pewność siebie i daje motywację do kolejnych działań. Zauważaj małe sukcesu i je celebruj.
4. Co zrobić, gdy pojawiają się trudności w uczeniu się?
Innym problemem, który może pojawić się u dzieci, jest trudność w nauce nowych umiejętności czy po prostu brak motywacji do nauki. Problemy z czytaniem, pisaniem, liczeniem, a także niechęć do wykonywania prac domowych, są częstym zjawiskiem na początku edukacji. Wszystkiego jest dużo, a każda umiejętność jest nowa. Trzeba dużo praktyki by nauczyć się pisać i czytać. A jeśli do tej pory mało było aktywności, które do tego przygotowywały jest jeszcze trudniej. Dzieci mogą czuć się przytłoczone wymaganiami lub mieć trudności w dostosowaniu się do tempa nauki.
Jak możesz pomóc?
- Zindywidualizuj podejście – Każde dziecko ma swoje tempo nauki. Warto nie porównywać go do innych, a skupić się na indywidualnych postępach. Jeśli dziecko ma trudności z czytaniem lub liczeniem, warto poświęcić więcej czasu na ćwiczenia w tych obszarach w formie zabawy, gier edukacyjnych czy codziennych czynności. Można także znaleźć ciekawą ofertę zajęć dodatkowych. Warto rozejrzeć się za miejscem lub specjalistą zajmującym się doskonaleniem funkcji takich jak pisanie, czytanie, myślenie.
- Chwal za postępy – Nawet drobne sukcesy w nauce powinny być doceniane. Pochwały i pozytywna motywacja pomagają dziecku poczuć się wartościowym i zwiększają jego zaangażowanie. Może tablica motywacyjna za wykonywanie codziennych zadań i ćwiczeń da radę zmotywować bardziej dziecko do podejmowania trudów.
- Urozmaicaj proces uczenia – Dzieci często nie radzą sobie z monotonnością tradycyjnych metod nauki. Bo ileż można pisać szlaczki, liczyć w książkach i czytać nudne teksty w stylu „Ala ma kota”. Warto wprowadzać różnorodne formy – wykorzystanie gier edukacyjnych, aplikacji mobilnych, zabaw w grupie czy materiałów wizualnych może sprawić, że nauka stanie się bardziej angażująca. W księgarniach można dostać naprawdę ciekawe pozycje kart pracy na każdą okoliczność np. z interesującymi dziecko bohaterami. Do tego różne pomoce, pomogą ćwiczyć tą samą umiejętność na bardziej atrakcyjnym materiale
5. Czy moje dziecko ma problemy w relacjach?
Równocześnie z adaptacją do szkoły dziecko musi nauczyć się funkcjonować w grupie rówieśniczej. Często pojawiają się trudności w nawiązywaniu przyjaźni, rozwiązywaniu konfliktów czy radzeniu sobie z negatywnymi emocjami w relacjach z innymi dziećmi. Do huśtawki emocjonalnej związanej z wyzwaniami edukacyjnymi dochodzą wymagania edukacyjne, które także stanowią trudność. Generalnie wyzwanie na wyzwaniu.
Jak możesz pomóc?
- Wzmacniaj umiejętności społeczne – Wspieraj dziecko w nauce rozwiązywania problemów społecznych, takich jak dzielenie się, współpraca czy rozwiązywanie konfliktów. Zajęcia pozalekcyjne (np. sport, teatr) mogą pomóc w budowaniu pewności siebie i nawiązywaniu relacji. Dużą popularnością cieszą się także typowe zajęcia tj. treningi umiejętności społecznych, dzięki którym dziecko może nabyć umiejętności, które sprawiają mu największe trudności.
- Zachęcaj do rozmowy o relacjach – Pytaj dziecko, jak mu się układa w kontaktach z rówieśnikami. Pomagaj w zrozumieniu sytuacji konfliktowych i szukaniu rozwiązań. Wykorzystaj np. książki o emocjach i sytuacjach trudnych dzięki którym z łatwością porozmawiasz o wielu sytuacjach, a które pozwolą dziecku samodzielnie poszukiwać rozwiązań. Przecież zawsze łatwiej dać komuś radę niż samemu poradzić sobie z problemem
- Modeluj zachowania – Pokaż dziecku, jak ważna jest uprzednia rozmowa, negocjowanie i kompromisy. Twoje własne zachowanie w relacjach z innymi będzie miało wpływ na to, jak dziecko postrzega interakcje społeczne. Jeśli Ty krzyczysz na dziecko w konfliktowych sytuacjach to ono podobnie reaguje w swoich konfliktach. Jeśli Ty nie prowadzisz dialogu i nie szukasz rozwiązań nie oczekuj tego od dziecka. Ale nawet jeśli masz braki w aspekcie radzenia sobie z emocjami to możecie pracować nad tą sferą równocześnie. To niezwykle ważne dla dziecka widzieć, że rodzic także się rozwija i stara się być lepszym.
Podsumowanie
Wyzwania, przed którymi staje dziecko zwłaszcza na początku edukacji, są przeróżne i często stanowią duży stres zarówno dla dzieci, jak i ich rodziców. Ważne jest, aby nie bagatelizować trudności dzieci, ale też nie przejmować się nimi nadmiernie. Kluczem do pomocy jest zapewnienie naszym pociechom stabilności, zrozumienia i być cierpliwym. Wspierajmy je w emocjonalnym i intelektualnym rozwoju oraz dajmy im przestrzeń na błędy, które są przecież naturalnym elementem procesu uczenia.
Joanna Bukowska
logopeda i pedagog z wieloletnim doświadczeniem
Odbierz darmowe kolorowanki z kotem Rawawikiem
Chcę kolorowanki!
Lęk przed szkołą, znany także jako „strach szkolny”, jest bardzo powszechnym problemem, zwłaszcza w pierwszych klasach, ale nie tylko. Dzieci mogą obawiać się rozstania z rodzicami, nieznajomych sytuacji, a także stresować się ocenami i nowymi wymaganiami, nowym sposobem komunikacji innych osób i wszystkim co ich przeraża.
Jak możesz pomóc?
- Obserwuj emocje dziecka – Zwracaj uwagę na to, jak dziecko reaguje na szkołę i codzienne obowiązki. Niezwykle ważne jest, aby dostrzec pierwsze oznaki stresu czy lęku, takie jak np. bóle brzucha, problemy ze snem czy nagła niechęć do chodzenia do szkoły.
- Wspólnie rozmawiaj o emocjach – Rozmowy o emocjach, lękach i obawach są niezbędne. Pytaj dziecko, co konkretnie sprawia, że się martwi, i staraj się rozwiązywać te obawy wspólnie. Niech dziecko wie, że bierzesz i ufasz jego emocjom i nie bagatelizujesz ich. Jeśli nie sprawdzisz się w małych problemach, dziecko nie zwróci się do Ciebie z dużym.
- Ustal realistyczne cele i pochwały – Warto ustalić małe cele, które dziecko może osiągnąć, a następnie pochwalić je za ich realizację. Poczucie sukcesu w prostych zadaniach buduje pewność siebie i daje motywację do kolejnych działań. Zauważaj małe sukcesu i je celebruj.
Innym problemem, który może pojawić się u dzieci, jest trudność w nauce nowych umiejętności czy po prostu brak motywacji do nauki. Problemy z czytaniem, pisaniem, liczeniem, a także niechęć do wykonywania prac domowych, są częstym zjawiskiem na początku edukacji. Wszystkiego jest dużo, a każda umiejętność jest nowa. Trzeba dużo praktyki by nauczyć się pisać i czytać. A jeśli do tej pory mało było aktywności, które do tego przygotowywały jest jeszcze trudniej. Dzieci mogą czuć się przytłoczone wymaganiami lub mieć trudności w dostosowaniu się do tempa nauki.
Jak możesz pomóc?
- Zindywidualizuj podejście – Każde dziecko ma swoje tempo nauki. Warto nie porównywać go do innych, a skupić się na indywidualnych postępach. Jeśli dziecko ma trudności z czytaniem lub liczeniem, warto poświęcić więcej czasu na ćwiczenia w tych obszarach w formie zabawy, gier edukacyjnych czy codziennych czynności. Można także znaleźć ciekawą ofertę zajęć dodatkowych. Warto rozejrzeć się za miejscem lub specjalistą zajmującym się doskonaleniem funkcji takich jak pisanie, czytanie, myślenie.
- Chwal za postępy – Nawet drobne sukcesy w nauce powinny być doceniane. Pochwały i pozytywna motywacja pomagają dziecku poczuć się wartościowym i zwiększają jego zaangażowanie. Może tablica motywacyjna za wykonywanie codziennych zadań i ćwiczeń da radę zmotywować bardziej dziecko do podejmowania trudów.
- Urozmaicaj proces uczenia – Dzieci często nie radzą sobie z monotonnością tradycyjnych metod nauki. Bo ileż można pisać szlaczki, liczyć w książkach i czytać nudne teksty w stylu „Ala ma kota”. Warto wprowadzać różnorodne formy – wykorzystanie gier edukacyjnych, aplikacji mobilnych, zabaw w grupie czy materiałów wizualnych może sprawić, że nauka stanie się bardziej angażująca. W księgarniach można dostać naprawdę ciekawe pozycje kart pracy na każdą okoliczność np. z interesującymi dziecko bohaterami. Do tego różne pomoce, pomogą ćwiczyć tą samą umiejętność na bardziej atrakcyjnym materiale
5. Czy moje dziecko ma problemy w relacjach?
Równocześnie z adaptacją do szkoły dziecko musi nauczyć się funkcjonować w grupie rówieśniczej. Często pojawiają się trudności w nawiązywaniu przyjaźni, rozwiązywaniu konfliktów czy radzeniu sobie z negatywnymi emocjami w relacjach z innymi dziećmi. Do huśtawki emocjonalnej związanej z wyzwaniami edukacyjnymi dochodzą wymagania edukacyjne, które także stanowią trudność. Generalnie wyzwanie na wyzwaniu.
Jak możesz pomóc?
- Wzmacniaj umiejętności społeczne – Wspieraj dziecko w nauce rozwiązywania problemów społecznych, takich jak dzielenie się, współpraca czy rozwiązywanie konfliktów. Zajęcia pozalekcyjne (np. sport, teatr) mogą pomóc w budowaniu pewności siebie i nawiązywaniu relacji. Dużą popularnością cieszą się także typowe zajęcia tj. treningi umiejętności społecznych, dzięki którym dziecko może nabyć umiejętności, które sprawiają mu największe trudności.
- Zachęcaj do rozmowy o relacjach – Pytaj dziecko, jak mu się układa w kontaktach z rówieśnikami. Pomagaj w zrozumieniu sytuacji konfliktowych i szukaniu rozwiązań. Wykorzystaj np. książki o emocjach i sytuacjach trudnych dzięki którym z łatwością porozmawiasz o wielu sytuacjach, a które pozwolą dziecku samodzielnie poszukiwać rozwiązań. Przecież zawsze łatwiej dać komuś radę niż samemu poradzić sobie z problemem
- Modeluj zachowania – Pokaż dziecku, jak ważna jest uprzednia rozmowa, negocjowanie i kompromisy. Twoje własne zachowanie w relacjach z innymi będzie miało wpływ na to, jak dziecko postrzega interakcje społeczne. Jeśli Ty krzyczysz na dziecko w konfliktowych sytuacjach to ono podobnie reaguje w swoich konfliktach. Jeśli Ty nie prowadzisz dialogu i nie szukasz rozwiązań nie oczekuj tego od dziecka. Ale nawet jeśli masz braki w aspekcie radzenia sobie z emocjami to możecie pracować nad tą sferą równocześnie. To niezwykle ważne dla dziecka widzieć, że rodzic także się rozwija i stara się być lepszym.
Podsumowanie
Wyzwania, przed którymi staje dziecko zwłaszcza na początku edukacji, są przeróżne i często stanowią duży stres zarówno dla dzieci, jak i ich rodziców. Ważne jest, aby nie bagatelizować trudności dzieci, ale też nie przejmować się nimi nadmiernie. Kluczem do pomocy jest zapewnienie naszym pociechom stabilności, zrozumienia i być cierpliwym. Wspierajmy je w emocjonalnym i intelektualnym rozwoju oraz dajmy im przestrzeń na błędy, które są przecież naturalnym elementem procesu uczenia.
Joanna Bukowska
logopeda i pedagog z wieloletnim doświadczeniem
Odbierz darmowe kolorowanki z kotem Rawawikiem
Chcę kolorowanki!
Równocześnie z adaptacją do szkoły dziecko musi nauczyć się funkcjonować w grupie rówieśniczej. Często pojawiają się trudności w nawiązywaniu przyjaźni, rozwiązywaniu konfliktów czy radzeniu sobie z negatywnymi emocjami w relacjach z innymi dziećmi. Do huśtawki emocjonalnej związanej z wyzwaniami edukacyjnymi dochodzą wymagania edukacyjne, które także stanowią trudność. Generalnie wyzwanie na wyzwaniu.
Jak możesz pomóc?
- Wzmacniaj umiejętności społeczne – Wspieraj dziecko w nauce rozwiązywania problemów społecznych, takich jak dzielenie się, współpraca czy rozwiązywanie konfliktów. Zajęcia pozalekcyjne (np. sport, teatr) mogą pomóc w budowaniu pewności siebie i nawiązywaniu relacji. Dużą popularnością cieszą się także typowe zajęcia tj. treningi umiejętności społecznych, dzięki którym dziecko może nabyć umiejętności, które sprawiają mu największe trudności.
- Zachęcaj do rozmowy o relacjach – Pytaj dziecko, jak mu się układa w kontaktach z rówieśnikami. Pomagaj w zrozumieniu sytuacji konfliktowych i szukaniu rozwiązań. Wykorzystaj np. książki o emocjach i sytuacjach trudnych dzięki którym z łatwością porozmawiasz o wielu sytuacjach, a które pozwolą dziecku samodzielnie poszukiwać rozwiązań. Przecież zawsze łatwiej dać komuś radę niż samemu poradzić sobie z problemem
- Modeluj zachowania – Pokaż dziecku, jak ważna jest uprzednia rozmowa, negocjowanie i kompromisy. Twoje własne zachowanie w relacjach z innymi będzie miało wpływ na to, jak dziecko postrzega interakcje społeczne. Jeśli Ty krzyczysz na dziecko w konfliktowych sytuacjach to ono podobnie reaguje w swoich konfliktach. Jeśli Ty nie prowadzisz dialogu i nie szukasz rozwiązań nie oczekuj tego od dziecka. Ale nawet jeśli masz braki w aspekcie radzenia sobie z emocjami to możecie pracować nad tą sferą równocześnie. To niezwykle ważne dla dziecka widzieć, że rodzic także się rozwija i stara się być lepszym.
Wyzwania, przed którymi staje dziecko zwłaszcza na początku edukacji, są przeróżne i często stanowią duży stres zarówno dla dzieci, jak i ich rodziców. Ważne jest, aby nie bagatelizować trudności dzieci, ale też nie przejmować się nimi nadmiernie. Kluczem do pomocy jest zapewnienie naszym pociechom stabilności, zrozumienia i być cierpliwym. Wspierajmy je w emocjonalnym i intelektualnym rozwoju oraz dajmy im przestrzeń na błędy, które są przecież naturalnym elementem procesu uczenia.
Joanna Bukowska
logopeda i pedagog z wieloletnim doświadczeniem
Odbierz darmowe kolorowanki z kotem Rawawikiem
