poradnik
Emocjonalny Rollercoaster: Jak Pomóc Dziecku Zrozumieć i Wyrazić Uczucia w Przedszkolu i Szkole
Rodzicielstwo to nie tylko radość z odkrywania świata przez nasze dzieci, ale także czas pełen emocjonalnych wyzwań. Szczególnie w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, kiedy maluchy zaczynają uczyć się o swoich uczuciach. Każdy dzień w przedszkolu czy w klasie to dla nich prawdziwy emocjonalny rollercoaster. Każdy rodzic chciałby być skuteczny i kompetentny w sytuacjach trudnych dla swojego dziecka, ale nie zawsze wiemy, jak pomóc. Poza tym jak to mówią „lepiej zapobiegać, niż leczyć” i tak też jest z emocjami. Ale jak faktycznie i praktycznie możemy pomóc naszym pociechom w zrozumieniu i wyrażaniu swoich uczuć?
Emocje jako Kluczowy Element Rozwoju
Dzieci w klasach początkowych przeżywają wiele różnych emocji – od radości po frustrację. Każde nowe doświadczenie, takie jak nowe przyjaźnie, wyzwania edukacyjne czy sytuacje społeczne, staje się dla nich źródłem intensywnych uczuć. Dlatego ważne jest, aby nauczyć je, jak te emocje rozpoznawać i wyrażać.
Nie bez przyczyny uważa się, że najwięcej przyszłych kompetencji, uzdolnień i zainteresowań kształtuje się w dzieciństwie. Mózg dziecka rozwija się wtedy najintensywniej i jest najbardziej plastyczny. To właśnie w pierwszych latach życia, szczególnie do około 5-7 roku życia zachodzi wiele kluczowych procesów, takich jak rozwój połączeń neuronowych oraz plastyczność synaptyczna. I choć plastyczność mózgu utrzymuje się przez całe życie, w późniejszych latach staje się już mniej intensywna. Dlatego byłoby świetnie, abyśmy jak najlepiej wykorzystali ten czas po to, by dać naszym dzieciom umiejętności, które będą procentowały na całe życie. Łatwo powiedzieć, ale jak to zrobić?
Rozmowa o Emocjach
Rozmowa o emocjach jest kluczowym elementem w zrozumieniu uczuć przez dzieci. Zachęcaj je do dzielenia się swoimi przeżyciami, zadając proste pytania, takie jak „Jak się dziś czułeś w przedszkolu?” czy „Co sprawiło, że się uśmiechnąłeś?”. Tego rodzaju pytania pomagają dziecku wyrażać swoje uczucia i uczą go nazywania emocji. Uczą go tego, że można i trzeba rozmawiać nie tylko o tym co się wydarzyło, ale jakie uczucia to wywołało. A jeśli dziecko już stara się mówić to SŁUCHAJ.
Aktywne słuchanie jest szalenie ważne. Nikt przecież nie chce mówić, gdy nie ma słuchacza, który go słucha i stara się zrozumieć. Reaguj empatycznie, potwierdzając, że przyjmujesz uczucia dziecka. Możesz także korzystać z pomocy, takich jak np. książki czy gry będzie łatwiej zainicjować sytuację rozmowy na ten temat. Jedną z wartościowych pozycji na rynku jest książka „Rawawik. Emocje są ważne” autorstwa Anety Kmieć- Wawrzyniak, która wprowadza dzieci w świat emocji poprzez opowieść o kocie wikingu, który ma wiele przygód, ale który tak jak dzieci ma swoją rodzinę i podobne rozterki życiowe. Książka ta ma też jedną wyjątkową moc, podkreśla, że emocje nie tylko istnieją, ale także dynamicznie się zmieniają.
Książki lub gry pomogą wprowadzić odpowiednie słownictwo emocjonalne, które pomoże dziecku lepiej wyrażać siebie. Twórzcie „słownik emocji”, w którym będą znajdować się nazwy uczuć oraz ich opisy. Ważne jest również, aby stworzyć bezpieczną przestrzeń, w której dziecko czuje się komfortowo. Nikt nie będzie dzielił się swoimi troskami i szczęściem, kiedy nie czuje, że istnieje do tego miejsce i osoba, której może zaufać i która daje mu przykład. Jako rodzic, jesteś dla dziecka wzorem. Pokaż mu, jak radzisz sobie z emocjami. Gdy doświadczasz smutku czy frustracji, podziel się tym z dzieckiem. To ważny krok w budowaniu atmosfery zaufania, w której maluch poczuje się bezpiecznie, dzieląc się swoimi uczuciami.
Wspierające zabawy
Zabawa to jeden z najskuteczniejszych sposobów na naukę. Wprowadź do codziennego życia gry, które pomogą dzieciom zrozumieć emocje. Na przykład, stwórz „kartę emocji”, gdzie dzieci mogą rysować swoje uczucia lub używać emotikon do ich wyrażania. Tego typu aktywności rozwijają ich zdolność do komunikacji i empatii. Na rynku istnieje wiele różnych pakietów kart do wykorzystania w domu. Staraj się aby nie była to nauka, a ciekawa aktywność. Uczymy się przy okazji a nie „teraz siadamy i poznajemy emocje”. Czytamy, gramy, rysujemy, rozmawiamy, ale to Ty decydujesz o czym i w jaki sposób. Ty inicjujesz tą zabawę świadomie, spędzasz czas wartościowo z korzyścią dla siebie i dziecka. A kompetencje, które nabywa będą procentowały w całym życiu. Tylko jak to zorganizować? Zacznij prosto od codziennej rutyny. Dzieci potrzebują struktury, aby czuć się bezpiecznie. Ustalenie codziennych rytuałów, takich jak wspólne posiłki czy wieczorne rozmowy, daje im poczucie stabilności i pozwala lepiej radzić sobie z emocjami. Kiedy dzieci wiedzą, czego mogą się spodziewać, łatwiej im zrozumieć i wyrazić to, co czują. Można wykorzystać czas posiłku do rozmów lub wieczorne czytanie na dobranoc połączyć z rozmową o emocjach nt. przeczytanej pozycji.
Współpraca z Nauczycielami
Nie zapominaj o roli nauczycieli i innych osób otaczających twoje dziecko. Warto współpracować z nimi w zakresie emocjonalnego rozwoju dziecka. Nauczyciele, którzy stosują programy rozwijające inteligencję emocjonalną, mogą być ogromnym wsparciem w nauce rozumienia i wyrażania uczuć. Warsztaty, spotkania z ciekawymi i inspirującymi ludźmi, zajęcia dodatkowe wpływają na społeczne i emocjonalne kompetencje nie tylko dzieci, ale i każdego z nas.
Podsumowanie
Wspieranie dzieci w zrozumieniu i wyrażaniu emocji to klucz do ich zdrowego rozwoju. Pomagając im radzić sobie z emocjonalnym rollercoasterem, dajemy im narzędzia niezbędne do funkcjonowania w świecie. Książka „Rawawik. Emocje są ważne” to doskonałe wsparcie w tej podróży, które umożliwia zarówno rodzicom, jak i dzieciom odkrywanie oraz nazywanie uczuć. Informacje o emocjach opakowane są w piękną opowieść o wyjątkowej postaci, kota, jego rodziców oraz przyjaźni.
Pamiętajmy, że każda emocja jest istotna i zasługuje na uwagę. Nauczmy tego nasze dzieci i zadbajmy o ich rozwój w tym aspekcie. Możemy zrobić to dzięki wspólnym rozmowom, zabawom i otwartości na uczucia, możemy pomóc naszym dzieciom nie tylko lepiej je rozumieć, ale także budować zdrowsze relacje z innymi. Stwórzmy razem przestrzeń, w której emocje będą źródłem zrozumienia, a nie stresu.
Joanna Bukowska
logopeda i pedagog z wieloletnim doświadczeniem
Odbierz darmowe kolorowanki z kotem Rawawikiem
